Jugoslovenski luksuz
FIAT 1300 i FIAT 1500 su automobili koje je italijanska kompanija iz Torina na tržište plasirala 1961. godine, kao zamenu za modele FIAT 1400 i FIAT 1200. Ova dva modela su bila identična, osim zapremine motora. U ponudi su bili limuzina, karavan, kabriolet i kupe.
Proizvodnja ovih modela u Italiji trajala je do 1967. godine. Model 1300 zamenio je model FIAT 124 1966. godine, dok je godinu dana kasnije model FIAT 125 zamenio 1500.
Pored Italije, ovaj model se proizvodio i u Španiji kao Seat 1500, Nemackoj (NSU) kao Neckar 1500 TS i kod nas u Jugoslaviji kao Zastava 1300.
FIAT 1300/1500 je imao OHV motore od 1295 cm3 (61KS) i 1481 cm3 (74KS) sa četvorostepenim sinhronizovanim menjačem. Ručica za menjanje brzina bila je sa desne strane volana. U obe varijante međuosovinski razmak iznosio je 2.425 mm, ali od 1964. međuosovinski razmak na modelu koji je nosio motor 1500 cm3, povećan je na 2.505 mm.
Prvi modeli su bili sa dobošima na zadnjim kočnicama, a kasnije su stavljani diskovi. Nova limuzina je privukla mnogo pažnje, jer je, osim modernog dizajna, donela kvalitetne materijale u unutrašnjosti vozila, mnogo prostora, veliki gepek, efikasne disk-kocnice na prednjim točkovima, kvalitetano vešanje i dovoljno živahne motore.
Iste godine kada u Italiji, sa proizvodnih traka kragujevačke Zastave sišao je prvi primerak modela 1300. Popularni tristać u Kragujevcu se proivodio do 1979. godine. Poslednji primerak sišao je sa trake 20. decembra te godine. Bio je to 201.160-ti model.
Tokom 1969. godine se pojavila nešto uglađenija DeLuxe verzija sa većom količinom opreme. Sledeće godine Zastava 1300 je dobila disk kočnice na svim točkovima, mada je veće uzbuđenje sigurno izazvao novi motor od 1.5.
Zastava 1500 F, odnosno karavan verzija, je takođe predstavljena 1970. godine, a specifičnost je predstavljalo drugačije rešenje zadnjeg dela u odnosu na Fiatov original. Tri godine kasnije ručica menjača se spušta na pod, dok nova E(legant) verzija predstavljena 1976. godine dobija integrisane naslone za glavu na prednjim sedištima.
Sa tehničke strane Zastava 1300 je bila klasična trozapreminska limuzina sa dimenzijama karoserije od 4.030 x 1.545 x 1.365 mm, međuosovinskim rastojanjem od 2.425 mm i težinom karoserije od 960 Kg. Za pogon su bili zaduženi benzinski agregati od 1.3 l sa 65 KS pri 5.200 o/min i 1.5 l sa 72 KS pri 5.200 o/min. Snaga se preko četvorostepenog manuelnog menjača prenosila na zadnje točkove.
Visoka cena na početku proizvodnje je dozvoljavala samo određenom krugu ljudi mogućnost posedovanja ovako luksuznog modela. Međutim, kako se približavao kraj proizvodnje i krug kupaca se postepeno povećavao.
Fiat 1300 je dostizao maksimalnu brzinu od oko 140 km/h, a sa motorom od 1500 cm3 brzinu od oko 155 km/h i bio je jedan od bržih automobila u SFRJ. Zbog svojih dobrih performansi policija ga je koristila kao presretača u SFRJ.
