Velika nagrada Beograda 1939.
Trka “Velika nagrada Beograda” na stazi Kalemegdan Park održana je 3. septembra 1939. godine. To je bio najveći sportski događaj Beograda u vreme zlatne ere automobilizma. Trka je održana u čast rođendana mladog kralja Petra II Karađorđevića.
Organizaciju trke su preuzeli Automoto klub kraljevine Jugoslavije, najstariji dnevni list na Balkanu, Politika uz svestranu pomoć moto sekcije Jugoslavije-turing kluba Nebojša iz Beograda.
Najatraktivnija trka je bila sa ekipama: Mercedes-Benc (vozači: Herman Lang, Manfred fon Brauhic) i Auto-Union (vozači: Tazio Nuvolari, Herman Miler). U trci je učestvovao i naš Boško Milenković na autu Bugatti 51.
U ovoj trci pobedio je Tazio Nuvolari na Auto Unionu model D od 12 cilindara i 500ks u vremenu 1h 4min 3 sec. Najbrži krug je vozio prosečnom brzinom – 130,839 km/h.
Najbrži krug trke napravio je Herman Miler na Auto-Unionu 1min 14 sec. (135,924 km/h).
Bratislav Petković, jedan od najvećih poznavalaca istorije automobilizma i osnivač i vlasnik zbirke Muzeja automobila, ističe da ondašnji bolidi razvijali brzinu od 150 kilometara na čas i leteli su ulicama oko našeg najpoznatijeg parka.
“Postojalo je i mesto gde su bolidi leteli visoko u vazduh, a taj let je bio dug oko 20 metara”, podseća Petković. “Pričam o mestu koje se i danas nalazi na kraju Knez Mihailove ulice, pored današnje Biblioteke grada, u kojoj je nekad bila kafana Srpska kruna“.
Petković ističe da je bolid Autouniona, takozvani tip D, od 12 cilindara, praotac svih kasnijih formula jer je prvi put motor postavljen iza vozača. Na drugom mestu bio je nemački vozač Manfred fon Brauhič, u „mercedesu“, čovek koji je tokom karijere imao toliko malera da je u to gotovo teško poverovati. Iako sjajan vozač, toliko je bio pritisnut nevoljama da su ga prozvali „večiti drugi“.
Tokom tog dana početkom septembra bilo je održano devet trka, od motociklističkih, do onih u kojima su se takmičili automobili različitih kategorija, ali centralnu trku odvozili su timovi „mercedesa“, koji su činili Manfred fon Braunhič i Herman Lang, dok su Autounion predvodili Herman Mier i Tacio Nuvolari.
Na ulicama koje i danas okružuju Kalemegdan krug je imao nepuna tri kilometra, a glavna trka vožena je 50 krugova.
Izmeštanje Zoološkog vrta
Buka koju su proizvodili ondašnji bolidi sigurno bi uznemirila životinje, pa su gradske vlasti odlučile da privremeno evakuišu životinje iz Zoo vrta. Petković navodi da su posle prvog i drugog dana septembra, svi videli da su životinje silno uznemirene bukom koju su proizvodili automobili. Zato su čelnici grada odlučili da ih sklone na sigurnije mesto. Tako su životinje, koje su krasile predratni vrt, bile privremeno smeštene u tašmajdanske pećine. Na taj način su vlasti sprečile ogroman stres koji bi životinje doživele „pritisnute“ bukom ondašnjih trkačkih automobila.
Staza
Sa dužinom od 2,79 kilometara, staza se prostirala oko Kalemegdana sa početkom u ulici Knez Mihailovoj. Automobili bi se zatim kretali severno ulicom Tadeuša Košćuškog prema Dušanovoj pre skretanja levo oko Nebojšine Kule uz obalu Save. Usledio je ulaz u Karađorđevu do još jednog skretana u Parisku ulicu i ponovo kafane “Srpska Kruna”. Staza je bila izuzetno teška za vožnju, jer je bila prekrivena kamenom i imala je mnogobrojne šine za tramvaje.
